Effectiviteit van training

ISO 9001:2008 6.2.2.c vereist dat de doeltreffendheid van genomen maatregelen om bekwaamheid te verwerven worden beoordeeld. Maar hoe bepaal je nu of een training effectief is geweest?

Leerdoelen

Om effectiviteit te kunnen meten heb je wel een meetbaar doel nodig. Professionele trainers zijn gewend om leerdoelen te formuleren. Wat wil ik dat mijn cursisten weten, begrijpen, kunnen na het afronden van de training. Om te bepalen of het leerdoel is gehaald worden twee methodes veelvuldig gebruikt:

• Het invullen van een evaluatie formulier, waarin de cursist een oordeel geeft over de kwaliteit van de training
• Het afnemen van een schriftelijke toets

Maar wat de training vindt is eigenlijk niet interessant. Welke leerdoelen had de  leidinggevende die uiteindelijk ook moet beoordelen of de medewerker voldoende bekwaam is. Waarom werd de medewerker op training gestuurd, of werd zijn verzoek voor een training gehonoreerd?

Beoordelingsgesprekken

Van leidinggevende mag men verwachten dat hij enigszins inzicht heeft in het functioneren van zijn medewerkers. De beoordeling van de bekwaamheid wordt regelmatig besproken in functionerings- en beoordelingsgesprekken. Tijdens die gesprekken worden vaak ook de afspraken gemaakt voor trainingen. Een goede methode om effectiviteit aan te tonen is dus het ‘gemeten’ effect in daaropvolgende beoordelingsgesprekken. Hoe meetbaarder de beoordelingen worden uitgevoerd, des te overtuigender is de aantoonbaarheid van effectiviteit. Sommige organisaties gebruiken (zelf)beoordelingsvragenlijsten waarmee dus een effect op de score is vast te leggen. Ook door persoonlijke ontwikkeldoelen meetbaar te formuleren kan een leereffect worden bepaald.

Bedrijfsontwikkelplannen

Niet alleen de medewerker moet zich blijven ontwikkelen. Ook de organisatie als geheel moet zich ontwikkelen. Gedreven door wetgeving, industriële normen of de ontwikkelingen van de bedrijfstak. Je moet de concurrentie voorblijven. Dus worden nieuwe technieken ontwikkeld of aangekocht en daarvoor nieuwe systemen en apparatuur aangeschaft. Bij een gedegen aanpak van de ontwikkelplannen hoort ook een bedrijfsopleidingenplan. Welke trainingen moeten medewerkers volgen om de ontwikkeldoelen te kunnen realiseren. QualiSense biedt juist voor dit soort vragen, maatwerktrainingen. De ontwikkelplannen van het bedrijf zijn leidend voor de ontwikkeling van de training. De effectiviteit van de training kan in dit geval bepaald worden door het vaststellen dat de ontwikkeldoelen zijn gerealiseerd. Al zal in dit geval, nog sterker dan bij de hierboven genoemde persoonlijke leerdoelen, training slechts ten dele hebben bijgedragen aan het realiseren van de doelen. Effectiviteit wordt dus meer beoordeeld door de afwezigheid van onvoldoende bekwaamheid als oorzaak van het niet halen van de ontwikkeldoelen.

Kwalificatie

In onder andere productie omgevingen is het gebruikelijk om medewerkers voor specifieke taken te kwalificeren alvorens zij de assemblage, bereiding of daarbij behorende controle activiteiten zelfstandig mogen uitvoeren. De kwalificatie wordt bereikt nadat de medewerker heeft laten zien de taak bij herhaling adequaat te kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld door het onder toezicht uitvoeren van productie of controle werkzaamheden gedurende 3 representatieve productie partijen. Het ‘onder toezicht’ is daarbij cruciaal. Soms worden alleen de gefabriceerde producten gecontroleerd. Als deze door de routinematig uitgevoerde controles komen, wordt de medewerker gekwalificeerd. Dat is echter onvoldoende, wat het zegt niets over hoe dit is bereikt. Heeft de medewerker er twee keer zo lang over gedaan, is het afkeur percentage onacceptabel hoog, zijn de instructies consistent uitgevoerd of zijn ontoelaatbare herbewerkingen uitgevoerd. Kortom, het beoordelen van de effectiviteit na kwalificatietrainingen dient serieus genomen te worden, om daarmee kwaliteitsproblemen met de producten te voorkomen.

Productafwijkingen

Het al dan niet voorkomen van productafwijkingen kan ook een signaal zijn, dat kan worden meegnomen in de beoordeling van de effectiviteit van de trainingen. Niet elke productafwijking wordt natuurlijk veroorzaakt door onvoldoende training. Desondanks wordt te vaak hertraining als maatregel genomen te voorkoming van afwijkingen. Systematische of ernstige  productafwijkingen vragen om een gedegen oorzakenanalyse. Alleen als daarmee wordt aangetoond dat de medewerker feitelijk onbekwaam was in het uitvoeren van zijn taken is er sprake van ineffectiviteit van het trainingsprogramma.

Toekomst

Bij bovengenoemde voorbeelden is er sprake van een duidelijke leervraag en leerdoel. Echter leren vindt continue plaats. Tijdens het uitvoeren van werkzaamheden wordt ervaring opgedaan. Als er een probleem is wordt een oplossing gezocht. Het al dan niet slagen van de oplossing wordt als leerervaring meegenomen. Op deze manier ontwikkelen medewerkers zich continue en kan een bedrijf, wanneer dit goed wordt ingezet, zich als innovatief bedrijf extreem succesvol ontwikkelen. De ISO norm stelt geen eisen aan innovatie. De effectiviteit van innovatie laat zich ook lastig meten. Innovatief leiderschap is een no-go area bij ISO audits. Daarvoor zal de norm zich nog aardig moeten ontwikkelen. Het zal echter steeds belangrijker worden bij de nieuwe generaties medewerkers, die niet leren door concrete leermomenten, maar zichzelf continue ontwikkelen door gebruik te maken van het netwerk binnen en buiten het bedrijf.