De ISO kwaliteitsmanagementprincipes – Principe 2: Leiderschap
De normen van de ISO 9000 familie van kwaliteitsmanagementssysteem zijn gebaseerd op acht kwaliteitsmanagementprincipes. Deze principes kunnen door uitvoerend management worden gebruikt om hun organisaties naar betere prestaties te begeleiden. Sinds 2000 baseert ISO haar normen op deze principes.
Een kwaliteits-management-principe is een compacte en fundamentele regel of overtuiging voor het managen van een organisatie met als bedoeling de continue prestatie verbetering door over een lange tijdsperiode de behoefte van klanten en alle andere belanghebbenden centraal te stellen. Deze kwaliteitsmanagementprincipes zijn universeel van toepassing voor alle sectoren.
In deze reeks zal een algemeen perspectief op elk van deze kwaliteitsmanagementprincipes worden gegeven. Ze geven een overzicht hoe zij kunnen worden toegepast om een basis voor de prestatieverbetering te vormen.
Principe 2 — Leiderschap
Leiders bepalen de doelgerichtheid van de organisatie. Zij streven naar effectiviteit en efficiëntie en scheppen en onderhouden een intern klimaat waarin mensen volledig betrokken worden bij het bereiken van de doelstellingen van de organisatie.
Toepassing van het principe leiderschap
Een leider is pro-actief en geeft het voorbeeld. Dat betekent dat hij veranderingen in de interne en externe omstandigheden moet identificeren, begrijpen en er adequaat op moet reageren. Niet alleen in woord maar ook in eigen gedrag: walk the talk. Een inspirerend voorbeeld doet namelijk veel beter volgen.
Voor het nemen van besluiten moet een leider de behoefte van alle belangenpartijen inclusief die van klanten, eigenaren, mensen, leveranciers, locale overheden en de maatschappij als geheel in overweging nemen en onderling afwegen.
Een leider stelt een heldere visie over de toekomst van de afdeling of de organisatie als geheel vast. Gebrek aan visie leidt tot verwarring bij de medewerkers. Ze hebben geen antwoord op de waarom vraag en het lijkt alsof het beleid als ongeleid projectiel alle kanten op vliegt. Een heldere visie die ook wordt uitgedragen in beleid en strategie geeft rust en zekerheid. Een leider vertaalt de visie in meetbare doelstellingen, waarvan de realisatie door elke medewerker kan worden gevolgd. Het personeel zal de doelstellingen van de organisatie, begrijpen en hoe zij tot het succes van de organisatie kunnen bijdragen.
Een leider geeft vertrouwen en verwijdt angst. Daartoe worden gezamenlijke waarden en etische rolmodellen op alle niveaus in de organisatie vastgesteld en nageleefd. Open en eerlijke communicatie wordt gepromoot. Evenals samenwerking. Een leider die voor zijn afdeling opkomt is prima. Maar als de leider daarmee de belangen van andere afdelingen of de gehele organisatie niet respecteert handelt uiteindelijk in niemands belang. Door goede communicatie tussen alle niveaus van de organisatie zullen interactie problemen worden geëlimineerde. Bedrijven gaan steeds meer als netwerkorganisaties functioneren. Een goed leider kent daarin zijn rol als promotor van de kenniscirculatie.
Een leider zorgt ook voor de beschikbaarheid van de vereiste middelen. Medewerkers die hun werkzaamheden moeten uitvoeren met ongeschikte middelen binnen een te korte tijd voelen stress. Een leider zorgt ook voor overzicht van het onderhanden werk en de beschikbaarheid van de middelen. Bij gebrek aan overzicht kunnen medewerkers drukte voelen, ook waar er geen sprake is van drukte.
Een leider geeft medewerkers vrijheid van handelen passend bij hun bevoegdheden en competentie. Bij deze vrijheid hoort wel een verantwoordelijkheid en het afgeven van rekenschap. Medewerkers met rekenschap en betrokkenheid bereiken namelijk de doelstellingen van de organisatie. Dat wil niet zeggen dat een falen wordt bestraft, maar als evaluatie en leermoment wordt gebruikt. Een leider inspireert, bemoedigt, steunt en waardeert de bijdrage van mensen. Daar waar competenties tekort schieten wordt opleiding, training en begeleiding aangeboden.
Deze bijdrage is een onderdeel van de reeks over de acht kwaliteitsmanagementprincipes:
Quality Business Support Blog 
Trackbacks